Wat mag het kosten?

U treft de toelichting op de begrotingsvoorstellen aan in de voorgaande paragraaf. Hieronder treft u de onderverdeling aan per programmalijn:
Gezond & Vitaal: Vrijenbroek, zwembad, sporttarieven, sportexploitaties, energiekosten sportaccommodaties en de investeringen Zwembad, Vrijenbroek en Gulick.
Ontplooiing: Leerlingenvervoer, inburgeringswet en investeringsvoorstellen voor onderwijshuisvesting.
Meedoen: BUIG (bijstandsuitkeringen), versterken arbeidsmarktregio’s, opgave WOP en WSW.
Zelfredzaamheid: Jeugd, kansendossiers, Huishoudelijke hulp, BGI  (Begeleiding Individueel)/ BGG (begeleiding groep), WMO-voorstellen en beschermd wonen en maatschappelijke opvang.

Hierboven zijn de bedragen opgenomen die afwijken van de huidige begroting (zowel positief als negatief) op thema’s binnen het programma, variërend van bijstandsuitkeringen, huishoudelijke hulp tot aan leerlingenvervoer. In de begrotingsteksten treft u de toelichting op deze bedragen aan. In hoofdlijn zijn de voorstellen op te splitsen in:

• Indirecte corona-effecten. De verwachte stijging van de bijstandsuitkeringen, maar ook bijvoorbeeld maatschappelijke opvang, zijn hier voorbeelden van.
• Taakuitbreidingen of regioprojecten zoals bijvoorbeeld het versterken van de arbeidsmarkt regio en inburgering. Deze uitbreidingen worden financieel gedekt door extra middelen in het programma algemene middelen.
• Nieuwe investeringen. Dit betreffen investeringen met een bestuurlijke prioriteit als het zwembad en Vrijenbroek. Hiernaast betreft het de reeds eerder gevoteerde investeringen in onderwijshuisvesting en sportaccommodaties die aanpassing (indexering) vergen en van het voorportaal overgeheveld worden naar een krediet.

Naast de toelichting per voorstel in de begrotingsteksten treft u hieronder de belangrijkste dilemma’s en afwegingen aan.

• BUIG (bijstandsuitkeringen): hier speelt de onzekerheid over de economische toekomst een grote rol. De verwachting is dat de bijstandsuitgaven gaan stijgen. We hebben de ambitie opgenomen om de komende jaren stapsgewijs het verschil tussen inkomsten en uitgaven naar 0 te brengen.
• Maatschappelijke opvang. Binnen dit taakveld verwachten wij een bescheiden toename van taken en middelen als gevolg van de rijksimpuls voor de opvang van dak- en thuislozen. De aanvraag "Blokhuismiddelen" is nog niet verwerkt in een voorstel omdat daar nog geen uitsluitsel over is. Zodra hier duidelijkheid over is wordt u geïnformeerd en wordt dit eventueel via een begrotingswijziging verwerkt.
• De WMO-uitgaven stijgen naar verwachting de komende jaren fors, met name op het gebied van huishoudelijke hulp. Helaas is deze stijging onvermijdelijk en het gevolg van niet-beïnvloedbare externe factoren als CAO-stijgingen, invoering abonnementstarief en dergelijke. Dit vraagstuk is onderdeel van de herijking van het sociaal beleid.
• Beschermd wonen in verband met de (budgettaire) uitname per 2021 met betrekking tot de Wet Langdurige Zorg (WLZ) (vanaf 2021 en compensatie of niet) en de doordecentralisatie vanaf 2022. Deze wordt verder in de begrotingstekst toegelicht.

Specifiek behoeven  'opgave programma' en de 'herijking sociaal beleid Venlo (inclusief (innovatie)fonds sociaal domein)' nog een toelichting.
Opgave programma:
Bij de vorige begrotingsbehandeling is een programmabrede opgave van € 1.3 miljoen vastgesteld. Om deze opgave in te vullen zijn  er WMO beheersmaatregelen geformuleerd waarvan de inschatting is dat deze samen een bedrag van € 500.000 opleveren op de algehele WMO.
Om in de komende jaren de transformatieopgave te realiseren en de programmalasten te laten dalen is voor de komende jaren een (innovatie)fonds beschikbaar gesteld dat op termijn moet leiden tot minder uitgaven op met name het gebied van WMO en jeugd. Middels innovatieve en preventieve projecten wordt op een andere manier bekeken hoe uitgaven op termijn verlaagd kunnen worden. Hiernaast blijven prestatiedenken en scherp aanbesteden natuurlijk aan de orde.

Herijking sociaal beleid Venlo  en gemeentebreed  (maatschappelijk)vastgoed (inclusief (innovatie)fonds)
•   € 450.000 met ingang van 2021 oplopend tot € 3.500.000 structureel met ingang van 2024
•   Reservering € 1.000.000 in 2021 voor een (innovatie)fonds voor het opvangen van frictiekosten en financiering innovatieve projecten

Op basis van het beleidsplan ‘Een bijzondere tijd’ heeft de gemeente Venlo de afgelopen jaren invulling gegeven aan de decentralisatie binnen het sociaal domein. Nu, vijf jaar na de decentralisaties, met de ervaringen die in die periode zijn opgedaan en de bijstellingen die hebben plaatsgevonden, is het tijd voor een herijking van het sociaal beleid. Hoewel de gemeente Venlo een relatief succesvolle, maar vanuit financieel oogpunt ook noodzakelijke, turnaround heeft gerealiseerd dient de beoogde inhoudelijke transformatie nog verder ontwikkeld te worden. Meer verantwoordelijkheid bij inwoners en hun omgeving, nieuwe vormen (prestatie-) contractering, versterking van het voorliggende veld en preventie en de daarmee beoogde vermindering van de professionele inzet. We lijken op de goede weg voor wat betreft bijvoorbeeld de transformatie van (het kostbare) Beschermd Wonen naar lichtere vormen van zorg.
Meer nadruk op vroegtijdige interventies en preventie, versterking van het voorliggende veld en een stringent hanteren van het goedkoopste passende aanbod, scherpe contractering en regie; dit alles biedt mogelijkheden om ook in de toekomst een goed pakket aan voorzieningen te (blijven) bieden tegen lagere kosten. Daarnaast zal ook nog nadrukkelijker dan nu het geval is, gekeken worden naar de eigen middelen en mogelijkheden.

Herijking gemeentebreed (maatschappelijk) vastgoed € 90.000 in 2021 oplopend naar structureel €  700.000 in 2024
Herijking van het sociaal beleid en van het gemeentebreed (maatschappelijk) vastgoed beleid leiden tot verschuivingen in de wijze waarop de gemeente Venlo in de toekomst haar publieke aanbod fysiek organiseert en faciliteert. Daarbij wordt gekeken naar functies, bezettingsgraad, kostenniveau en een optimale spreiding over onze gemeente. Het betreft het totaal aan, voor de verschillende functies ingezet, gemeentelijk (maatschappelijk) vastgoed. Daarbij betrekken we niet alleen de exploitatiebijdragen maar o.a. ook de kapitaallasten.

Hierbij kijken we zowel naar onze uitgaven aan (het aanbod) van derden als naar interne efficiencymogelijkheden. Om eventuele éénmalige project- en frictiekosten of innovatieve initiatieven die met deze opdracht samenhangen te kunnen financieren, reserveren we voor 2021 éénmalig € 1.000.000 als een (innovatie)fonds. Het gaat hierbij om éénmalige, tijdelijke kosten zoals onafwendbare kosten als gevolg van fusie, transitie, ontvlechting van organisatiekosten en/of het stimuleren van innovaties.

Op landelijk niveau lopen diverse onderzoeken naar de structurele (ontoereikende) middelen binnen het sociaal domein, de herijking van de verdeelmodellen in het gemeentefonds en de structurele ontoereikendheid van het macrobudget jeugd. Indien extra structurele middelen beschikbaar komen wordt dit als wenkend perspectief afgewogen in relatie tot deze opgave.

Tot slot is een bedrag opgenomen "diverse voorstellen < € 100.000". Deze bestaan uit: